Wat zijn dosha's?
Volgens Ayurveda zijn er vijf elementen die de wereld om ons heen en de wereld in ons vormen: ruimte, lucht, vuur, water en aarde. Ze weerspiegelen allemaal bepaalde kwaliteiten die we ervaren via onze zintuigen. In zekere zin brengen ze de taal van de natuur tot uiting. Lucht is bijvoorbeeld als de wind en is voortdurend in beweging, een beetje koud, droog en licht. Vuur is dan weer heet en woest, terwijl water nat, verkoelend en zwaar is. In ons lichaam worden deze vijf hoofdelementen gecombineerd en bestaan ze als drie primaire energiepatronen.
Deze energiepatronen – of dosha's, om het Sanskriet-woord te gebruiken – zijn aanwezig in elk weefsel, elke cel en elk orgaan in ons lichaam, waardoor ze alle processen van het lichaam beheersen, van lichamelijke functies tot onze gedachten en gevoelens.
De drie Ayurvedishe doshas
De drie primaire energiepatronen in ons lichaam, of dosha's, zijn: wind of vata – dat is koud, droog en licht – is de kracht die onze beweging controleert, het zenuwstelsel reguleert en toezicht houdt op de verwijdering van afval; vuur of pitta – dat is heet, nat en ontvlambaar – is de kracht die onze spijsvertering en stofwisseling regelt; en water of kapha – dat is koud, nat en zwaar – is de beschermende kracht die de stabiliteit, structuur en het vocht in onze geest en lichaam regelt.
Hoewel we allemaal geboren zijn met alle drie dosha's, komen ze verschillend samen in ieder van ons, en het is deze unieke combinatie die ons maakt wie we zijn. Normaal gesproken heeft elke persoon één dominante vorm van dosha die zijn of haar persoonlijke Ayurvedische constitutie of prakriti vormt.
Hoe zien de dosha's eruit in het echte leven?
Als je eenmaal je eigen dosha en zijn kenmerken begint te begrijpen, zul je ze ook in je vrienden en familie gaan opmerken. Laten we het voorbeeld nemen van iemand die wacht op een trein die vertraging heeft. De luchtige, vata-types beginnen zich zorgen te maken en lopen het perron op en af terwijl ze het aankondigingsbord checken. Een vurig pitta-type zal de tijd gebruiken om iemand te bellen of een paar e-mails te checken. De aardse kapha zal van de gelegenheid gebruik maken om te ontspannen en naar een podcast te luisteren, een boek te lezen of gewoon te zitten en te ontspannen. Een ander voorbeeld is te vinden in je eetgewoonten. Een vata kan overdag sporadisch eten en vaak maaltijden overslaan. Een pitta wil gewoonlijk elke dag op vaste tijden eten, zonder een maaltijd te missen, en een kapha-type kan misschien pas rond tien uur hongerig zijn en kan gemakkelijk leven met twee maaltijden per dag, die ze eten wanneer ze honger hebben.
Wat is je dosha of geest-lichaamstype?
Sommige mensen zijn pure vata, pitta of kapha, anderen zijn vata-pitta, vata-kapha of pitta-kapha (hierbij staat telkens eerst de dominante kwaliteit vermeld). Meer zeldzaam, maar mogelijk, is een gelijke balans van alle drie dosha's in één persoon. Dan spreken we van vata-pitta-kapha.
Als je eenmaal weet welke dosha-combinatie je Ayurveda-constitutie uitmaakt, kun je beginnen ze in balans te houden door middel van het juiste dieet, lichaamsbeweging en levensstijl...en misschien zelfs de juiste kop Pukka-kruidenthee, want het is de delicate balans van onze dosha's die leidt tot evenwicht in onze gezondheid.
Als je je dosha nog niet ontdekt hebt, probeer dan zeker onze Dosha Quiz